DIAPASON - NGHỆ THUẬT, ÂM THANH, ĐAM MÊ ĐẾN TỪ NƯỚC Ý

Rất nhiều người chơi âm thanh tại Việt Nam cũng đã biết đến thương hiệu loa Diapason đến từ nước Ý và được yêu mến nhờ một chất âm chi tiết, trong trẻo và mượt mà. Những đôi loa Bookshelf đến từ miền Bắc nước Ý cũng mang những nét thiết kế rất đặc trưng trong giới High-End với một lớp vỏ gỗ đa diện. Tuy nhiên cũng khá ít người biết đến nhà thiết kế đứng sau thương hiệu âm thanh cao cấp này cùng với bề dày lịch sử loa High-End đến hơn 30 năm qua.  

Alessandro Schiavi nhà sáng lập thương hiệu Diapason, được đào tạo để trở thành một nghệ sĩ âm thanh chuyên nghiệp từ khi còn rất nhỏ đã được học về piano và cách soạn nhạc dành cho đàn Pipe Organ tại Brescia, Ý. Tuy nhiên đến năm tuổi 15 tuổi Schiavi chuyển sang học thiết kế điện tử và từ đó bắt đầu câu chuyện về âm thanh của Diapason.

Thực tế cũng rất may mắn khi Brescia cũng là cái nôi của các thương hiệu nổi tiếng thế giới như thương hiệu súng ống lâu đời nhất thế giới là Beretta với độ chính xác cơ khí hàng đầu và những nhà sản xuất Violin hàng đầu thế giới. Trong đó có một người bạn của Schiavi là Filippo Fasser - một người sản xuất violin nổi tiếng thế giới, chế tác theo truyền thống Gasparo da Salò tiền thân của những chiếc violin hiện đại mà chúng ta biết đến hiện nay. Để “giúp đỡ” người bạn của mình, Schiavi đã thiết kế một chiếc loa kiểm âm để có thể tái tạo một cách chính xác nhất những âm thanh được trình diễn live và so sánh với âm thanh của violin. Sau đó vào năm 1987, đôi loa đã được chính thức được giới thiệu với cái tên Prelude.

Và đúng sau khúc dạo đầu ấy là những thành công của thương hiệu Diapason với những mẫu loa nổi tiếng.

Khi nói đến Diapason, chúng ta phải nhắc đến lớp vỏ gỗ Canaletto walnut được xử lý đa diện cực kỳ công phu. Các thớ gỗ thịt Canaletto Walnut được nhập nguyên khối từ nhiều nguồn khác nhau như nội địa Ý, Châu Âu và Mỹ. Sau đó được phơi trong vài tuần liên tục và qua công đoạn cuối cùng là xử lý nhiệt để hút toàn bộ độ ẩm của thớ gỗ đảm bảo được khả năng chống mối mọt, độ chắc chắn và bền bỉ theo thời gian. Dù mức giá nhập khẩu của gỗ Canaletto Walnut cực kỳ cao nhưng lại cho một chất lượng âm thanh tuyệt vời mà những loại gỗ khác không thể mang lại nhờ đặc tính âm học riêng của mình. 

Tuy nhiên công đoạn quan trọng nhất trong quá trình sản xuất loa đó là việc tạo hình cho những chiếc loa được thực hiện bởi một gia đình nghệ nhân cha truyền con nối. Người cha Loris Coppiello, người vợ Loredana và con gái Erika đã tạo nên những chiếc thùng loa đẹp dễ và cao cấp nhất trong giới âm thanh High-End. Những tuyệt tác như phiên bản Adamantes 25th Edition hay Karis Wave đều được thực hiện bởi chính gia đình nghệ nhân Coppiello với kinh nghiệm chế tác thùng loa đã hơn 50 năm. 

Ngoài ra Alessandro cũng có cộng tác với một phân xưởng thiết kế trẻ với 20 nghệ nhân tại Ý cùng với những máy móc thiết bị hiện đại để có thể đáp ứng nhu cầu sản xuất công nghiệp ngày càng nhiều hơn. Những kinh nghiệm của gia đình Coppiello cũng được truyền lại cho những nghệ nhân trẻ hơn để có thể đạt được tiêu chuẩn âm thanh khắc khe kết hợp với những công nghệ chính xác hiện đại điều khiển bằng máy tính với 3 bộ máy cắt gỗ Morbidelli (trị giá 350,000 euro mỗi máy)

Mỗi thùng loa đều phải trải qua rất nhiều công đoạn xử lỷ cả bên trong và bên ngoài mặt loa để đạt được chất lượng mong muốn. Các bước thiết kế và hình dáng đều được Alessandro lên ý tưởng, mà với nhiều những phiên bản thử khác nhau vì thế có khi phải mất đến 8 năm để có thể ra được một sản phẩm mới có tính chất đột phá và chất âm như mong đợi của hãng. Những quá trình xử lý thùng loa của Diapason tinh xảo như những chiếc đàn violin cao cấp nhất thế giới, một đẳng cấp chỉ có thể đạt được bởi những nghệ nhân hàng đầu. 

Về chất âm của những chiếc loa Diapason được lấy ý tưởng từ những chiếc máy băng cối Nagra Reel to Reel và những sợi dây Van Den Hul bởi vì chất âm mang đến một âm thanh đầy nhạc tính nhưng chính xác và chi tiết. Và một điểm thú vị là A.J Van Den Hul cũng sử dụng một cặp Dynamis để nghe nhạc.

Năm 1987, Alessandro giới thiệu mẫu loa Adamantes đầu tiên (tất cả các loa Diapason đều mang tên tiếng Hy Lạp và Admantes có nghĩa là kim cương) và sau đó hai năm các loa Adamantes được sản xuất số lượng lớn. Các họa tiết kim cương đa diện để tạo nên những dòng sóng âm thanh xoay chiều liên tục làm giảm tác động cộng hưởng bởi buồng âm. Chính thiết kế độc đáo này đã giúp cho chiếc loa gần đạt đến lý thuyết point-source radiation có thể hiểu tương tự với nhiều củ loa đồng trục và đồng thời tăng góc tán âm mở rộng không gian âm trường, giúp cho loa có thể biến mất trong không âm nhạc.

Mỗi mẫu loa của Diapason đều có những đặc điểm riêng, từ dòng Reference Series trở lên (Adamantes, Karis, Kentron, Astera…) đều sử dụng những khối gỗ thịt chắc chắn. Đối với những mẫu nhỏ hơn như Micra, Ares thì sử dụng chất liệu gỗ MDF được xử lý cắt gọt ngược hướng để tăng độ chắc chắn của thùng loa so với các giải pháp truyền thống. 

Bên cạnh lớp vỏ gỗ đặc trưng của Diapason, chúng ta cũng cần nhắc đến đội ngũ kỹ sư tại nhà máy Diapason. Tại đây, Diapason tập trung nghiên cứu và thử nghiệm rất nhiều những sản phẩm linh kiện cao cấp dành cho mạch phân tầng, trong đó có nhiều linh kiện được sản xuất đặc biệt riêng cho Diapason ở những nhà máy lân cận. 

Về các củ loa, Diapason sử dụng các driver cao cấp của SEAS được sản xuất trực tiếp ở Na Uy (chỉ có một mẫu sử dụng woofer của Scan-Speak). Các nhân viên của nhà máy sẽ lắp ráp loa toàn bộ tại nhà máy và được kiểm tra chất lượng qua từng công đoạn với phần mềm CAD, burn-in trước khi giao đến cho khách hàng. Duy chỉ mẫu đầu bảng Dynamis là cho chủ sở hữu chiếc loa tự lắp đặt mảnh ghép logo bằng thép của hãng lên trên thùng loa như một bước đánh dấu trang trọng.

Và một điểm rất thú vị của Diapason đó là khả năng hỗ trợ khách hàng dù đã mua được bao lâu. Có những người sở hữu loa từ những ngày đầu thành lập 87 và đầu thập niên 90, Diapason vẫn có thể thay thế và sửa chữa toàn bộ linh kiện để hoạt động tốt như những ngày đầu tiên.

Những mẫu loa cao cấp đầu bảng của Diapason được bắt đầu từ năm 2005, với hai mẫu Astera và Dynamis. Trước đây mọi người chỉ biết Diapason là ông hoàng loa Bookshelf nhưng với một mẫu loa Ultra High-End Floor-standing là một thử thách rất mới dành cho Diapason. Và phải đến năm 2014, đôi loa Floor-standing đầu bảng Dynamis mới được ra mắt, đay là một dự án tâm huyết của Alessandro Schiavi và Roberto Pasetti để có được sự cân bằng giữa uy lực của dải trầm, khả năng kiểm soát âm thanh và chất âm trong trẻo, tinh tế đã được nhiều người biết đến. 

Thiết kế 14 mặt của Dynamis được thiết kế dành hạn chế sự ảnh hưởng của sóng đứng tới âm thanh, tương tự như triết lý thiết kế kỹ thuật của các loa BBC trước đây.

Hiện nay Diapason có nhiều mẫu sản phẩm khác nhau như loa cột mỏng Ares, loa Stand-mount và cả loa Centre. Tuy nhiên tất cả đều có một điểm rất chung đó là sự trong trẻo, tinh tế đặc trưng của thương hiệu Diapason cùng với một vẻ bề ngoài kết hợp nét đẹp, văn hóa của nước Ý. Như chính Alessandro Schiavi đã nói “it is something that captures your eyes and involves your senses and emotions.” - Một chiếc loa có thể thu ánh nhìn của mọi người và cuốn hút giác quan cùng cảm xúc của người nghe.